رقص کردی ؛ پیشینه رقص کردی و انواع آن

رقص کردی ( هه‌لپه‌رکی: ، هه‌لپه‌رین، : رقصیدن)، رقصی گروهی و‌ شامل چند نوع است. در تمامی این رقص‌ها گروه که‌ به‌ صورت حلقه‌ای دور هم گرد آمده‌اند از چپ به‌ راست حول نقطه‌ ای می‌گردند.

در این رقص‌ها یک نفر راهنمای صف رقصندگان می‌شود و با چرخاندن دستمال و آغاز حرکات رقص را به بقیه منتقل می‌کند. به این فرد راهنما «سرچوپی‌کش» گفته می‌شود. در صف رقص هر کس با دست چپ، دست راست نفر بعد را می‌‌گیرد که اصطلاحاً این حالت را ” گاوانی” می‌‌نامند. گاهی گاوانی به‌ معنی انتهای صف نیز می‌آید. شیوه‌ گرفتن دست همدیگر توسط افراد گروه بستگی به‌ نوع رقص دارد.

انواع رقص کردی

دیلان، چه‌پی، سی‌پی‌یی، گه‌ریان و غیره‌…

• چه‌پی یا چوپی رقص ساده‌ و دسته‌جمعی نسبتاً آرامی است که‌ در ابتدای مراسم رقص از آن استفاده‌ می‌شود.

• در برخی رقص‌ها مانند رقص گه‌ریان که‌ رقص بسیار سریعی است یکی از رقصندگان روبروی صف می‌ایستد و با دو دستمال بلند در دست به رقص ادامه می‌دهد که به این حالت «دودستماله» می‌گویند.

• سێپێێی (یا سپیی) نیز رقص نسبتاً تندی است که‌ منشأ آن مناطق مکریان مانند مهاباد و پیرامون آن بوده‌است.

• دیلان رقصی گروهی است که‌ یک در میان پسر و دختر دست همدیگر را میگیرند.

هَهلپَهرکی از مصدر واژهی »هه لپه رین« به معنای جست و خیز و جهیدن رو به باالست و رقصیدن نیز معنا میدهد. این واژه از دو پارهی »هَه ل«، به معنای باال و بلندی، و »پَه رین«، به معنای جهیدن، ترکیب شده است. خاستگاه پیدایش اجرای هَه لپَه رکی هنگام درو، جمع آوری خرمن، مراسم سوگواری، وقوع بالیای طبیعی و ذکر اهل تصوف، هنگام سماع، جنبههای پیش گفته را دربارهی پیدایش هَه لپُه رکی قوت می بخشد. گردش دایره وار در هَه لپَه رکی، اشاره ی دست ها به آسمان که نماد عروج و صعود و اتصال به مبدأ است، پای کوفتن بر زمین، ضرب آهنگ )ریتم( و هماهنگی اجرا کنندگان، میتواند از جمله رمزهای مستتر در هَه لپَه رکی به شمار آید. ریتم در باورهای باستانی موجب هماهنگی و موزونی عناصر ناخودآگاه و بی نظم وجود و توازون و هماهنگی آدم با کیهان است رقص کردی با اهنگ کردی شاد و اهنگ کردی گریان صورت میگیرد

نحوه رقصیدن

معمولاً بهترین رقصنده (زن یا مرد) نقش رهبری گروه سرچوپی‌کِش (سه‌چۆپی‌کێش) را به عهده می‌گیرد و اولین نفر حلقه رقصندگان است. او باانجام ماهرانه حرکات نمایشی توسط دستمالی که در دست راست خود دارد و نیز به کمک اصواتی هیجان انگیز و گاهی با کلام ضمن افزودن بر هیجان رقصندگان مسئولیت تنظیم سرعت و ریتم حرکت گروه را بر عهده می‌گیرد. قرار گرفتن در این نقش جذابیت فراوانی دارد و رقصنده را در موقعیت بهتری نسبت به مابقی گروه قرار می‌دهد. سرچوپی‌کش گاهی برای ایجاد نشاط بیشتر می‌تواند از حلقه رقص جدا شده و با توجه به تبحر خویش حرکات نمایشی فردی نیز انجام دهد. بقیه گروه در حالیکه دست هایشان رو به زمین و در امتداد دو پهلویشان قرار دارد پنجه در پنجه رقصندگان مجاور ایجاد حلقه‌ای پیوسته می‌کنند. مطلوب‌ترین حالت قرار گرفتن رقصندگان به صورت (گندم و جو) یا به عبارتی یک زن و یک مرد به صورت یک در میان است. بن چوپی یا گاوانی آخرین رقصنده گروه است که هرچند نقش زیادی در ایجاد ریتم و نشاط رقص دارد اما کمتر کسی راغب به قرار گرفتن در این نقش است.نحوه رقصیدن بدین شکل است که افراد سه قدم به سمت چپ میروند و سپس پای راستشان را محکم جلوی پای چپشان بر زمین میزنند و به میزان یک نیم دایره میچرخند.

رقص دو دستماله

در شکل غنایی رقص و برای افزودن بر شور رقصندگان و ناطران معمولاً رقصنده اول سَرچُوپی با دو دستمال رنگی به انجام حرکات نمایشی فردی می‌پردازد و توانایی و تبحر خود رادر رقص به نمایش می‌گذارد. به این نوع رقص «دودستماله» می‌گویند که بیشتر در مناطق کرمانشاه وایلام رواج دارد.

برای دسترسی به اهنگ های کردی شاد  کلیک کنید